عروسی پر خاطره محسن و گلابتون با رسوم کرمانجی

گلابتون عفتی حالا که به مراسم ازدواجشان فکر می‌کند و آلبوم عروسی را ورق می‌زند، صورتش پر از لبخند می‌شود. یکی از عکس‌ها را نشانم می‌دهد و می‌زند زیر خنده. در آن تصویر، سیب سرخ بین دست‌های پسر جوانی است و او به نشانه پیروزی از ته دل می‌خندد.

برای گلابتون پنجاه‌و‌هشت‌ساله و همسرش محسن نمونه شصت‌ساله مراسم ازدواجشان به‌خاطر اجرای رسم و رسوم حسابی دل‌چسب و شیرین بوده است. آن‌ها سال‌۷۴ ازدواج کردند و حالا گلابتون‌خانم ساکن محله مطهری برایمان از گوشه‌ای از مراسمشان می‌گوید.

همه جهیزیه‌ام روبان قرمز داشت

آن‌طور‌که گلابتون تعریف می‌کند، همسرش از آشنایان بوده است. او می‌گوید: خانواده محسن از کاشمر به خواستگاری آمدند. چون از راه دور آمده بودند، دو شب در خانه ما ماندند. حالا که فکر می‌کنم خیلی عجیب است که داماد شب خواستگاری به خانه‌اش برنگردد و با اقوامش در منزل عروس بماند. آن شرایط برای من خیلی سخت بود و حسابی خجالت می‌کشیدم (می‌خندد).

خانم عفتی که از کرمانج‌های قوچان است، درباره رسم خواستگاری کرمانج‌ها می‌گوید: جواب را که دادیم، کله‌قندی آوردند و به نشانه شیرین‌بودن رابطه دو فامیل شکستند. فردایش هم عقد کردیم.

محسن و گلابتون یک سال بعد برای تدارک مراسم عروسی آماده شدند؛ «کرمانج‌ها رسم دارند به جهیزیه عروس روبان قرمز بزنند. البته این روبان روی کادو‌هایی که روز عروسی برایشان آورده می‌شود، وصل نمی‌شود. روبان‌زدن خودش کلی وقت آدم را می‌گرفت. همسر برادرم یکی‌دو روز مانده به عروسی مشغول همین کار بود. البته الان این رسم حذف شده است.»

مراسم ازدواج آن‌ها شامل حنابندان و عروسی بود؛ «شب عروسی بعد از عروس‌کشان مراسم انار‌زدن داشتیم. کرمانج‌ها به آن نارزنی می‌گویند. خانواده عروس دو سبد پر از تکه قند‌های شکسته کوچک، انار و سیب سرخ را جلو دست داماد می‌گذارند. دختر‌ها و پسر‌های مجرد درست روبه‌روی آن‌ها می‌ایستند. داماد محتوای سبد را یکی‌یکی بین جمعیت مقابلش می‌اندازد. پسر‌های مجرد معمولا برای گرفتن این سیب و انار سرو‌دست می‌شکنند. کرمانج‌ها معتقدند برای جوان‌ها خیر دارد. بختشان هم باز می‌شود.»

روسری سرخ روی سر عروس

گلابتون در ادامه به انداختن روسری سرخ روی سر عروس و پوشیدن لباس کرمانجی هم اشاره می‌کند؛ «شب حنابندان عروس لباس مخصوص کرمانجی می‌پوشد. لباس عروس پرکارتر و شیک‌تر از لباس‌های معمول است. وقت نار زدن هم روسری سرخ روی سر عروس می‌اندازند.»

آن‌طور‌که او تعریف می‌کند، این رسم از وقتی به یاد دارد اجرا می‌شده است و برای افرادی که با رسوم کرمانجی آشنایی ندارند، خیلی جالب به نظر می‌رسد.

این موضوع را از حرف‌هایی که بین اقوام داماد رد‌وبدل می‌شد فهمیده است. گلابتون این روز‌ها به فکر ازدواج پسرش افتاده است و هر‌جا هم که به خواستگاری می‌رود، به خانواده عروس تأکید می‌کند اگر ازدواجشان سر بگیرد، رسم‌های قومی را حتما یک‌به‌یک اجرا خواهد کرد. او معتقد است اجرای این رسوم که هر کدام فلسفه خاصی دارد، احترام به خاک و ریشه‌شان است.